به نقل از «مهر»

معنای جامعیت دین چیست؟/ جامعیت دین در امر هدایت است

تاریخ انتشار: ۲۷ خرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۳۰۷۴۲۲

به گزارش خبرنگار مهر، مقوله جامعیت دین و نسبت آن با قلمرو دین از جمله مباحث پر ثمره کلامی ماست که طی چند دهه گذشته بیش از پیش مطرح شده است. این پرسش که آیا جامعیت مستلزم آن است که دین شخصاً خود قواعد فهم خود را بیان کند یا خیر، ما را برآن داشت تا در این زمینه گفتگویی با حجت‌الاسلام مصطفی دری از اساتید درس خارج فقه و اصول قم داشته باشیم که در ادامه می‌خوانید؛

*لطفاً در ابتدا نظر خود را در خصوص اصل جامعیت دین اسلام بیان کنید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ما در واقع جامعیت دین را از کجا فهمیده ایم؟ از آیه «تبیان لکل شیء» این موضوع را فهمیده ایم. در خود همین مسئله جامعیت دین اختلاف است. عده‌ای گفته اند جامعیت دین یعنی دین در همه مسائل حتی فیزیک کوانتوم نظر داشته باشد. به نظر می‌آید ما هرچه تجربه حکومت دینی را ادامه داده ایم مدعیان این نظر کم شده اند و فهمیده ایم دین در برخی مسائل نظر ندارد. پس این تصور خام و بسیطی است. البته حضرات معصومین اینها را بلدند، اما ادعایی بر بیان همه نداشته اند. خود معصومین هنگام مریضی به دکتر می‌رفتند. حتی در روایت داریم که منزل حضرت امیر را یک یهودی تعمیر کرد. پس خود اهل بیت هم مدعی این نیستند که همه چیز را بیان کنند، لذا اگر جامعیت دین بدین معنا است که همه چیز را دین بیان کند به نظر درست نیست پس جامعیت دین در امر هدایت است.

*پس در واقع شما رویکرد جامعیت اعتدالی را برگزیده اید. حال بفرمائید آیا هدایت انسان در گرو این مسئله نخواهد بود که خود دین قواعد فهم خودش را برای ما بیان کند؟

قواعد فهم دین دو دسته است؛ نخست قواعدی که اساس فهم دین بر آن استوار است و آن قواعد عقلایی و عقلی است. همین جامعیت دین هم مبتنی بر حجیت آنها است. دوم یک سری قواعد هم که خود دین گفته و در آنها باید دقت داشت که می‌توان این قواعد، مخالف با عقل باشد که اساس دین بر آن استوار است. اصول ما هم در اصول فقه دقیقاً بر همین محتوا بنا شده است. ممکن است مناقشه کنیم که فرضاً این قاعده در فلان موضوع درست نیست، اما نمی‌توان گفت که کلاً همه قواعد فهم دین که از عقل مستقل استنباط شده نادرست است.

*ممکن است کسی در نقد سخن شما بیان کند که فهم دین مبتنی بر قواعد عقلی مستقل موجب انحراف شده چراکه شخص در این صورت فهم خود را بر دین تحمیل می‌کند و دین را درست نمی فهمد، پس باید خود را خالی الذهن کرده و همه پیش فرض‌ها را کنار گذاشت تا حتی پیش فرض‌های فهم دین را از خود دین گرفت. در این صورت پاسخ شما چیست؟

این واقعیت امر ممکنی است که پیش فرض‌ها در فهم دخالت داشته باشد. شهید مطهری بحثی داشتند که برای نمونه فقیه یزدی با فقیه شمالی در استنباط خود تفاوت دارند چراکه پیش فرض‌ها تفاوت دارد. این نه تنها در فقه بلکه در همه جا هست و در اصول فقه نیست صرفاً. برای نمونه در بحث فهم معنای لغت مشهور می‌گویند تبادر شرط است. یعنی اولین معنایی که به ذهن عرف خطور می‌کند، آن لفظ برای آن معنا وضع شده است. بعد برخی می‌گویند برای آنکه بفهمیم معنای کلمه‌ای چیست خود را خالی الذهن کنید تا تبادر صحیح صورت گیرد. ما در همان جا مطرح می‌کنیم که انسان خالی الذهن یعنی انسان مرده و محال است کسی بتواند خود را خالی الذهن کند. خالی الذهن کردن غیر ممکن است. برخی امور ارتکازات است، یعنی شئون ذهنی ناخودآگاه است. محال است خود را از آن خالی کنیم. من خودم پیش فرض‌هایی دارم که اگر بخواهم رجوع کنم به دین و پیش فرض‌های فهم دین را از دین بگیرم؛ باز همین پیش فرض‌های موجود خود در آن دخالت دارد.

*در واقع شما به محال بودن دور و تسلسل استناد می‌کنید برای رد این نظر؟

بله درست است. در واقع اگر بگوییم که دین خود پیش فرض‌ها و قواعد فهم خود را عرضه کرده، در این صورت من برای فهم همان پیش فرض‌ها باز نیاز به پیش فرض‌هایی دارم که آنها را از قبل و از طریق عقل آموخته ام و بعد به وسیله آن به دین رجوع می‌کنم و اگر باز کسی بگوید خب آن پیش فرض‌ها را هم دین باید بیاموزد این دیگر دور و تسلسل می‌شود و باز همان کلام مطرح می‌شود در اینجا.

کد خبر 4947415

منبع: مهر

کلیدواژه: دین اسلام حکومت اسلامی ویروس کرونا معرفی کتاب امام خمینی ره کنفرانس بین المللی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی فعالیت های قرآنی معرفی نشریات قرآن نژادپرستی مجمع عالی حکمت اسلامی انجمن علوم سیاسی ایران سازمان تبلیغات اسلامی ایالات متحده آمریکا مهدویت جامعیت دین پیش فرض ها قواعد فهم فهم دین فهم خود هم دین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۳۰۷۴۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اهمیت توجه به خودشفقتی در چیست؟

یک روان‌شناس گفت: در دنیای امروز به آسانی گرفتار انتقاد از خود و سرزنش خود هنگام اشتباه یا ناکامی می‌شویم، اما چه می‌شود، اگر به جای این سختی، با خودمان مهربان باشیم و با شفقت به خودمان نگاه کنیم؟ اینجاست که مفهوم خودشفقت معنا پیدا می‌کند.

سارا محمدی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: خودشفقت به معنای رفتار دوستانه و درک‌کننده با خودمان در لحظات سختی و چالش است؛ این به معنای نادیده گرفتن اشتباهات یا ضعف‌هایمان نیست، بلکه به معنای پذیرش آنها به عنوان بخشی از تجربه انسانی و ارائه حمایت و تشویق به خودمان برای حرکت به جلو است.

وی افزود: تفاوت های ظریفی بین خود شفقت، عزت نفس و خودباوری وجود دارد؛ عزت نفس به ارزیابی کلی شما از خودتان اشاره دارد و احساسی است که شما در مورد ارزش و لیاقت خود دارید؛ خودباوری به این معنا است که شما به توانایی‌های خود برای رسیدن به اهدافتان و غلبه بر سختی‌ها ایمان دارید، اما «خود شفقت» به مهربانی و درک شما نسبت به خود، به خصوص در زمان‌های سختی گفته می‌شود.

مدیرعامل انجمن صنفی مراکز مشاوره و روان‌شناسی استان اصفهان بیان کرد: در واقع «خود شفقت» به معنای بخشش خود برای اشتباهاتتان، پذیرش نقص‌هایتان و مراقبت از خودتان در سطح عاطفی است، از این رو خود شفقت به شما کمک می‌کند تا با احساسات دشوار کنار بیایید، تاب‌آوری خود را افزایش دهید و روابط سالم‌تری ایجاد کنید.

وی اضافه کرد: خودشفقت‌ورزی بر سه عنصر اصلی «مهربانی با خود»، «انسانیت مشترک» و «ذهن‌آگاهی» بنا شده است؛ مهربانی با خود به این معنی است که با خودتان همان طور که با یک دوست رفتار می‌کنید، رفتار کنید؛ این شامل صحبت‌های مثبت با خود، بخشش اشتباهات خود و مراقبت از نیازهای عاطفی و جسمی خود می‌شود.

محمدی گفت: انسانیت مشترک به این معنی است که به یاد داشته باشید که همه انسان‌ها اشتباه می‌کنند و رنج می‌برند، این به شما کمک می‌کند تا احساس شرم و انزوا را که ممکن است در زمان‌های سخت تجربه کنید، کاهش دهید.

وی افزود: همچنین ذهن‌آگاهی به این معنی است که توجه خود را به لحظه حال معطوف کنید و افکار و احساسات خود را بدون قضاوت مشاهده کنید و این امر موجب می‌شود تا از خود انتقادی و افکار منفی خود آگاه شوید و با آنها مقابله کنید.

این روان‌شناس در خصوص راه‌های افزایش خودشفقت‌ورزی بیان کرد: به جای تمرکز بر نقاط ضعف و اشتباهات خود، بر نقاط قوت و دستاوردهای خود تمرکز کنید؛ وقتی مرتکب اشتباه می‌شوید، خود را ببخشید و به جای سرزنش خود، از آن درس بگیرید، همچنین به نیازهای جسمی و عاطفی خود مانند خواب کافی، تغذیه سالم و ورزش منظم توجه کنید، بنابراین اجازه دهید احساساتتان را تجربه کنید، بدون اینکه آنها را سرکوب یا قضاوت کنید.

وی ادامه داد: تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن و یوگا می‌توانند به شما کمک کنند تا ذهن‌آگاهی خود را افزایش دهید؛ اگر برای تمرین خودشفقت‌ورزی به تنهایی مشکل دارید، صحبت با یک دوست یا درمانگر حامی می‌تواند مفید باشد؛ لازم به ذکر است که هیچکس کامل نیست، همه ما اشتباه می‌کنیم و به زمان برای یادگیری و رشد از تجربیاتمان نیاز داریم.

محمدی خاطرنشان کرد: مطالعات نشان داده اند که خودشفقت می تواند موجب کاهش سطح استرس و اضطراب شود و به ما کمک می کند تا با چالش ها و مشکلات زندگی بهتر کنار بیاییم، بنابراین زمانی که با خودمان مهربان هستیم، با دیگران نیز مهربان تر خواهیم بود.

کد خبر 749559